با این حال این آرمان هنوز به دلایلی تحقق نیافته است؛ به‌طوری که هنوز بخش قابل توجهی از پذیرفته‌شدگان برتر آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی را دانش‌آموزان چند مدرسه معدود در شهرهای بزرگ کشور تشکیل می‌دهند و دانش‌آموزان مستعد و تیزهوش مناطق محروم روستایی و عشایری گاه از امکان رقابت برابر با سایر دانش‌آموزان محروم می‌مانند.
تیزهوش‌ها را از محیط زندگیشان جدا نکنیم
مدیر کل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر کشور در گفت‌وگو با ما به ۶ هزار و ۶۴۳ مدرسه عشایری ثابت و سیاری اشاره می‌کند که در کشور وجود دارند و می‌گوید: از این تعداد، ۹۶۷ مدرسه مربوط به دوره متوسطه اول و دوم یعنی پایه هفتم تا دوازدهم می‌شود که تعداد زیادی از دانش‌آموزان این مدارس در مناطق محروم به‌ویژه دانش‌آموزان عشایر، تیزهوش هستند. محمدرضا سیفی با تأکید بر اهمیت شناسایی دانش‌آموزان تیزهوش در مناطق محروم به اساس‌نامه مدارس عشایری که اسفندماه ۹۳ به تصویب رئیس جمهور وقت رسیده اشاره کرده و می‌افزاید: اگر این اساس‌نامه در مدارس عشایری اجرا می‌شد امروز شاهد ترک تحصیل دانش‌آموزان تیزهوش عشایر نبودیم. بنابراین وظیفه مسئولان این است به جای جدا کردن دانش‌آموزان از محیط زندگیشان، امکانات شناسایی استعدادهای برتر در مناطق محروم را به مناطق محروم منتقل کنند.
چگونگی شناسایی استعدادهای برتر
سیفی می‌گوید: در شناسایی دانش‌آموزان تیزهوش در مناطق محروم باید توجه داشته باشیم عدالت آموزشی را رعایت کنیم. باید شاخصی برای اندازه‌گیری سطح هوش این دانش‌آموزان داشته باشیم؛ اما سنجه‌هایی مانند قبولی در کنکور قابل اعتماد نیست؛ به‌ویژه آنکه نگاه تک‌بُعدی به هوش برخلاف فرایند یادگیری در کشورهای توسعه یافته است. بنابراین باید به جای تأکید بر شناسایی دانش‌آموزان تیزهوش در مناطق محروم، با نگاه حداکثری به همه دانش‌آموزان این مناطق عدالت آموزشی را در کشور توسعه دهیم.
ترک تحصیل ۵۰ درصد دختران جامعه عشایری
سیفی می‌گوید: در سال تحصیلی جدید بیشتر دانش‌آموزان دختر جامعه عشایری به دلیل نداشتن توان مالی برای خرید کتاب، در مدارس نام‌نویسی نکرده‌اند و با چنین شرایطی چرخه ترک تحصیل بیش از ۵۰ درصد دختران دانش‌آموز عشایری رقم خورده است. وی ادامه می‌دهد: باوجود پیگیری‌های مداوم در لایحه بودجه سالانه کشور، ردیف اعتباری خاصی با عنوان توسعه آموزش و پرورش عشایری تخصیص پیدا نکرده و اساس‌نامه مدارس عشایری که هفت سال پیش به امضای رئیس جمهور وقت رسید به دلیل برقرار نبودن عدالت آموزشی در کشور تا امروز اجرا نشده است. حال آنکه اگر عدالت آموزشی برقرار بود دانش‌آموزان تیزهوش سراسر کشور مشخص می‌شدند و نیازی به شناسایی آن‌ها نبود.
تشکل‌های غیردولتی به میدان آمده‌اند
با توجه به مشکلات و چالش‌های پیش روی دولت، برنامه‌ریزان و مجریان نظام آموزش رسمی کشور به‌منظور شناسایی دانش‌آموزان با استعداد و تیزهوش که به آن اشاره شد، تشکل‌ها و سمن‌های مختلفی کوشیده‌اند سهم خود را در این خصوص ایفا کنند. مدیر باشگاه دانش‌آموزی دانشگاه تهران -مجموعه‌ای که حدود دو سال از تأسیس آن می‌گذرد-هدف از تأسیس این باشگاه را شناسایی، حمایت و توانمندسازی دانش‌آموزان با استعداد در مناطق محروم می‌داند و می‌گوید: از ابتدای تأسیس این باشگاه تاکنون این هدف مهم را با همکاری سازمان‌هایی که در این مناطق حضور داشتند و سازمان ملی استعدادهای درخشان و خیران دنبال کرده‌ایم. فرشته امین ادامه می‌دهد: یک بخش خاص از اهداف باشگاه دانش‌آموزی به عنوان مسئولیت اجتماعی که بر عهده داردارائه خدمات به دانش‌آموزان دوره متوسطه اول و دوم (دانش‌آموزان پایه هفتم تا دوازدهم) مستعد مناطق محروم است تا با شناسایی و حمایت از آن‌ها به‌واسطه خیران، بتوانند متناسب با استعداد و شرایطی که دارند برای ورود به دانشگاه مسیر درستی را انتخاب کنند. وی می‌افزاید: در زمینه استعدادیابی و توانمندسازی دانش‌آموزان؛ در حوزه‌های مختلف از متخصصان خارج از دانشگاه، اعضای هیئت علمی دانشگاه، سازمان‌های تخصصی داوطلب برای همکاری با باشگاه دانش‌آموزی دانشگاه تهران و دانشجویان مستعد استفاده می‌کنیم. امین ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه تعداد زیادی از دانش‌آموزان نخبه و با استعداد در مناطق محروم هستند، ما در حال امضای یک تفاهم‌نامه با سازمان ملی استعدادهای درخشان و کمیته امداد امام خمینی(ره) هستیم تا این دو نهاد، دانش‌آموزان تیزهوش مناطق محروم را به ما معرفی کنند. این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه می‌دهد: برخی از دانش‌آموزان تیزهوش نیز از طریق دانشجویان دانشگاه و افراد مورد اعتماد به این باشگاه معرفی می‌شوند.
نظر شما